eLEkTRO cHEMISCHE iNDUSTRIE (ECI) te ROERMOND ©
Het
industrieel rijksmonument de ECI bevindt zich aan een zijarm van de rivier de Roer.
De gebouwen hebben een rijke historie.
De molen met het dubbele waterrad was gelegen in een Roerarm nabij het Klein
Hellegat.
In 1798 kocht een consortium (de erfgenamen Mattheï, Compans, Magnée,
Burghoff en Heesen)
de in onbruik geraakte bovenste molen op de Roer met dubbel waterrad van de
Munsterabdij en
het Karthuizerklooster van de Domeinen voor 410.00,00 francs.
De maatschap kreeg de naam "Compagnie".
In 1801 werden de waterkeringen hersteld en in 1807 besloot de Compagnie aan
de westelijke
oever van de Roeraftakking een papierfabriek te vestigen.
De eerste steen werd in 1807 gelegd en de fabriek kreeg als naam "Burghoff,
Magnée & Co.
In de periode 1832-1834 breidde de fabriek fors uit. Zo werd aan de
westelijke buitenzijde een
lange smalle vleugel gebouwd die aansloot op het bestaande poortgebouw.
In 1838 werden de in de directe omgeving aanwezige bedrijfsgebouwen van de
wolspinnerij
door Burghoff, Magnée & Co aangekocht.
Rond het midden van de 19e eeuw was in een gedeelte van het complex de
meelfabriek van
R. Smeets gevestigd. Deze vertrok omstreeks 1870 naar zijn noordelijk
gelegen nieuw
gestichte meelfabriek.
De papierfabriek Burghoff, Magnée & Co ging in 1882 door mismanagement
failliet.
Na 1882
werd een deel van het complex gebruikt als moutfabriek en een ander deel als
meelfabriek onder de naam "Het Steel" (investeerders waren: J. Andriessen,
H. Fouquet en
L. Michiels van Kessenich).
In 1885 werd door de beheerder H. van de Winkel een waterrad vervangen door
een turbine.
Tot eind 1899 was er op het complex ook de behangselpapierfabriek firma J.B.
Deuss gevestigd.
Het fabriekscomplex bleef tot in de Eerste Wereldoorlog actief.
In 1918 werd door
een combinatie van ondernemers, samenwerkend in NV "Het Steel",
het complex
overgenomen
om
er een fabriek van
aardappelproducten en het machinaal drogen van groente te exploiteren.
Door de nieuwe eigenaar werd het complex ingrijpend vernieuwd.
Op het terrein werd een 70 meter hoge schoorsteen gebouwd.
Met uitzondering van het poortgebouw werden van alle bestaande gebouwen de
buitengevels tot
op het maaiveld gesloopt. De nieuwe bebouwing werd op de oude fundering
gerealiseerd.
De westelijke gevel van het binnenterrein en de nieuwe loodsen langs de
Roeraftakking kregen
een nieuwe fundering. Uit eerbied voor de geschiedenis van de papierfabriek
werd de gevelsteen
met het jaartal 1832 en de letters B M & C boven de ingang van het
poortgebouw gehandhaafd.
De oude turbine en het laatste waterrad werden afgebroken en in 1919/1920 werd,
ongeveer op de plek
waar het oude waterrad had gestaan, een waterkrachtcentrale gebouwd met
daarin twee
Franciscus-turbines die gekoppeld waren aan twee draaistroomgeneratoren.
Op een
bouwtekening uit begin 1919 is de vierkante schoorsteen op het binnenterrein nog
niet ingetekend,
wel op een bouwtekening uit 1926. De vierkante schoorsteen moet dus tussen
1919 en 1926
zijn gebouwd. Vermoedelijk omstreeks 1919.
In 1926 ging de NV "Het Steel" failliet.
Het complex werd in 1926
gekocht door J.C. van Esser, die op deze locatie bijna 60 jaar een
houthandel heeft geëxploiteerd. Daar de heer van Esser slecht enkele
gebouwen en bedrijfsterreinen voor
de uitoefening van zijn onderneming nodig had, werden de waterkrachtcentrale en
de overige gebouwen en
terreinen doorverkocht aan NV Industriële Maatschappij v/h Noury en Van der
Lande te Deventer,
die hierin de NV Electro
Chemische Industrie (ECI) vestigde.
Om de gebouwen geschikt te maken voor de ECI werden rond 1927 verschillende
veranderingen
aangebracht o.a. nieuwe daken, sloop en nieuwbouw, versterkingen,
inrichtingen.
In 1947
werd door de firma van Esser op het complex in zuid - oostelijke richting een
nieuwe hoge
schoorsteen gebouwd. De oude 70 meter hoge schoorsteen was tijdens WO II
vernield.
In 1974 stopte de ECI
met haar productie van perssulfaten voor de zeep- en
levensmiddelenindustrie
en werd ook de waterkrachtcentrale uit bedrijf genomen.
De panden werden verschillende malen doorverkocht. Hoge sloopkosten en
bodemvervuiling
waren de oorzaak dat het complex de daarop volgende jaren leeg stond.
Vanaf dat
moment raakten de gebouwen en de waterkrachtcentrale langzaam in verval.
De oude
gebouwen nabij het poortgebouw zijn jaren geleden reeds gerestaureerd en in
gebruik bij
diverse instanties en/of ondernemingen.
In
september 2000 is de waterkrachtcentrale, na een stilstand van 26 jaar,
opnieuw in gebruik genomen.
De oude installatie werd gerestaureerd en daarnaast werd een moderne
waterkrachtcentrale
geïnstalleerd
met een vermogen van 250 kWh (natuurstroom voor 600-700 huishoudens).
In 2009
werd gestart met een herbestemming van het Rijksmonumentale ECI-complex en
in 2012 werd het complex als ECI-Cultuurfabriek in gebruik genomen.
